Ορνιθοπανίδα της Άνδρου

    Στην Άνδρο έχουν παρατηρηθεί 180 είδη πτηνών, από τα οποία 46 φωλιάζουν στο νησί. Σημαντικές περιοχές για τα πουλιά της Άνδρου, είναι αυτές του κεντρικού τμήματος του νησιού. (κόλπος Βιταλίου, τα βουνά Αγ. Σαράντα και Πέταλο, ο όρμος Άχλα). Μεγάλο ορνιθολογικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα ρέματα Βόρης και Άρνης, τα οποία υπάγονται σε περιοχή Natura 2000. Τα σημαντικότερα προστατευόμενα είδη ορνιθοπανίδας της Άνδρου είναι τα εξής:

    Πορφυροτσικνιάς (Ardea purpurea): έχει 79 εκατοστά μήκος, εντυπωσιακό χρωματισμό, μαύρο στέμμα και λοφίο. Αντίθετα με τον Σταχτοτσικνιά, είναι καθαρά μεταναστευτικό είδος, που έρχεται στην Ελλάδα την άνοιξη και φεύγει το φθινόπωρο. Καμουφλάρεται τέλεια μέσα στις καλαμιές και στους αγρούς λόγω της μορφής και του χρώματός του. Τρέφεται με μικρά πουλάκια, ψάρια, αμφίβια, ασπόνδυλα και με μικρά θηλαστικά.

Μεσογειακά οικοσυστήματα - οικοσυστήματα βορείων χωρών

   Οι περισσότερες πυρκαγιές εκδηλώνονται στην παραθαλάσσια ζώνη, όπου η υπάρχουσα βλάστηση είναι τυπικά μεσογειακή. Στα μεσογειακά οικοσυστήματα, λόγω των κλιματικών συνθηκών και του ρυθμού με τον οποίο παράγεται η βιομάζα (χόρτα, φύλλα, κλαδιά, βελόνες, κλπ.) με τη φωτοσύνθεση, ρυθμός που είναι μεγαλύτερος από το ρυθμό διάσπασης μέσω της δράσης των μικροοργανισμών κ’ της σήψης της νεκρής βιομάζας, δημιουργείται ένα πλεόνασμα βιομάζας η οποία αν δεν απομακρυνθεί με κάποιο άλλο τρόπο, όπως η βόσκηση των ζώων ή η συλλογή ξυλείας από τους ανθρώπους, θα έχει ως φυσική κατάληξη την πυρκαγιά. Στη φύση, ωστόσο, αυτός ο εναλλακτικός τρόπος είναι η φωτιά η οποία, όσο και αν ακούγεται παράξενο, είναι στοιχείο απαραίτητο για τη φυσική λειτουργία των περισσότερων δασικών οικοσυστημάτων.

   Η συχνότητα εκδήλωσης πυρκαγιάς σε ένα τύπο δασικού οικοσυστήματος εξαρτάται κυρίως από:

   1) Το ρυθμό συσσώρευσης της βιομάζας, δηλαδή την διαφορά ανάμεσα στην παραγωγή της κ’ την διάσπαση ή την απομάκρυνση της.

   2) Την πιθανότητα έναρξης της πυρκαγιάς από φυσικά ή ανθρωπογενή αίτια και

   3) Την ύπαρξη καιρικών συνθηκών που θα ευνοήσουν την εξάπλωσή της.

   Στα περισσότερα οικοσυστήματα των βορείων χωρών ο ρυθμός συσσώρευσης της βιομάζας είναι σχετικά μικρός, τα ανθρωπογενή αίτια περιορισμένα και τα φυσικά (κυρίως οι κεραυνοί) δεν συμπίπτουν συχνά με ευνοϊκές καιρικές συνθήκες για εξάπλωση πυρκαγιάς. Έτσι, ο χρόνος μεταξύ πυρκαγιών σε μια περιοχή ξεπερνά τα 200 ή και τα 300 χρόνια, οπότε η φωτιά έρχεται ως παράγοντας που θα οδηγήσει στον καθαρισμό και την ανανέωση της περιοχής. Αντιθέτως, στα μεσογειακά οικοσυστήματα έχουμε γρήγορο ρυθμό συσσώρευσης βιομάζας και ευνοϊκές καιρικές συνθήκες για την ύπαρξη και την εξάπλωση των πυρκαγιών (χρόνος επανεμφάνισης 40 – 100 χρόνια).

   Είναι αδιαμφισβήτητο λοιπόν, ότι η φωτιά είναι φυσικός παράγοντας των μεσογειακών οικοσυστημάτων. Μάλιστα, τα είδη βλάστησης που βρίσκονται εκεί, έχουν αναπτύξει μηχανισμούς επιβίωσης οι οποίοι τα προστατεύουν όταν οι πυρκαγιές εμφανίζονται με μεγάλη συχνότητα. Τέτοια παραδείγματα είναι η άμεση πρεμνοβλάστηση πολλών ειδών (π.χ. πουρνάρι, σχίνος, κουμαριά) ή η αποθήκευση σπόρων στους κώνους των πεύκων, που απελευθερώνονται αμέσως μετά την πυρκαγιά.

Σπιτόφιδο - Σαϊτάρι (Elaphe situla)

   Στην Άνδρο, υπάρχουν 15 είδη ερπετών, κάποια εκ' των οποίων είναι προστατευόμενα. Το σαϊτάρι ανήκει στα προστατευόμενα λόγω της ίσως άγνωστης χρησιμοτητάς του. Tο πιο όμορφο από όλα τα ευρωπαϊκά φίδια και ακίνδυνο για τον άνθρωπο. Το σαϊτάρι έχει στην πλάτη του καφεκόκκινα σημάδια. Αν και έχει διαμορφωμένη μια κηλίδα "V" πίσω από το κεφάλι του, γνώρισμα συνήθως της οχιάς (γι’ αυτό ίσως είναι παρεξηγημένο φίδι) είναι ακίνδυνο. Αντιθέτως, είναι πολύ χρήσιμο γιατί σαν ενήλικο άτομο τρώει κυρίως ποντίκια. Βρίσκεται σε υγρότερες περιοχές, όπως τα έλη και οι λίμνες, γύρω από κατοικημένες περιοχές, καθώς επίσης και σε ξηρότερα μέρη. Σε αρκετά μέρη της Ελλάδας γνωρίζοντας αυτή του, την χρησιμότητα το έπιαναν και το έριχναν στις αποθήκες τους, ώστε να ελέγξουν τους πληθυσμούς των ποντικών. Για αυτό το λόγο ονομάστηκε σπιτόφιδο.

Δρυς (Quercus macrolepis )

  Αιωνόβιο δέντρο, με διάρκεια ζωής έως 200 χρόνια. Πρόκειται για δέντρο ψηλό με γερές ρίζες της οποίας οι καρποί, οι δρυαβάλανοι ή αλλιώς βελανίδια, όταν πέσουν στο έδαφος, έχουν γεύση κάστανου. Βρίσκεται σε πεδινές ή σε ορεινές περιοχές και ανήκει στην οικογένεια των φυγιδών.
  Στην Ευρώπη συναντάμε τέσσερα είδη: ι)την ήμερη βελανιδιά, με 30μ. ύψος, που φυτρώνει στην Ανατολική Μεσόγειο, ιι)την άγρια βελανιδιά, με 25μ. ύψος στη Βόρεια και Κεντρική Ευρώπη, ιιι)τη Μακεδονική, με 20μ. ύψος στα Βαλκάνια, καθώς και ιν) τη γνωστή ως «βελανιδιά η κήρρις».
  Η δρυς ήταν το ιερό δέντρο των αρχαίων Ελλήνων, αφιερωμένο στο Δία και αποτελούσε σύμβολο δύναμης. Μέσα στα δάση της βελανιδιάς ζούσαν οι Δρυάδες ή Αμαδρυάδες Νύμφες, που προστάτευαν τα ιερά δέντρα. Οι Δρυάδες Νύμφες χαίρονταν με τη βροχή, έκλαιγαν, όταν η βελανιδιά δεν είχε φύλλα και πέθαιναν, όταν το δέντρο κοβόταν. Γι' αυτό και η υλοτόμηση της βελανιδιάς απαγορευόταν με ειδικούς νόμους.
  Σήμερα, που τα πολύτιμα βελανίδια της δεν έχουν την αλλοτινή τους αξία, η ήμερη βελανιδιά βρίσκεται ''υπό διωγμό'' και υλοτομείται ανελέητα.

Συνάντηση της ομάδας του Σ.Ε.Δ.Α.

    Πραγματοποιήθηκε η συνάντηση της ομάδας του ΣΕΔΑ στο δημοτικό σχολείο Λειβαδίων. Στην συνάντηση παρευρέθησαν αρκετά μέλη του Συλλόγου καθώς και ο προϊστάμενος του Πυροσβεστικού Κλιμακίου Άνδρου, ο κ. Μακρής Β. Αρχικά έγινε μια γενική ενημέρωση σχετικά με την σχέση των μεσογειακών οικοσυστημάτων και των πυρκαγιών, για τους τρόπους αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών (πρόληψη – καταστολή - αποκατάσταση) αλλά και για τον εθελοντισμό στην Ελλάδα σε σχέση με άλλες χώρες όπως ΗΠΑ, Γερμανία, Γαλλία, Αυστραλία κ.α. Ο προϊστάμενος κ. Μακρής Β. ευχαρίστησε για μια ακόμη φορά τα μέλη του Συλλόγου Εθελοντών Δασοπυροσβεστών Άνδρου αλλά και το Κυνηγετικό Σύλλογο Άνδρου για την σημαντική βοήθεια που έχει προσφερθεί στο έργο της καταστολής των πυρκαγιών στο νησί μας.

   Όπως είχαμε αναφέρει δημοσιεύουμε την φωτογραφία του αγνοούμενου, που δυστυχώς ακόμη δεν έχει βρεθεί, ώστε αν κάποιος τον έχει δει στο διάστημα από Παρασκευή 19/3 μέχρι σήμερα να το αναφέρει στις αρχές.

Συνάντηση ομάδας του ΣΕΔΑ

     Η συνάντηση που είχε προγραμματισθεί για σήμερα 23/3/2010, θα πραγματοποιηθεί αύριο Τετάρτη 24/3/2010 στις 18.30 μ.μ. στο Δημοτικό σχολείο Λειβαδίων, επείδη τμήμα της ομάδας του Συλλόγου απασχολείται με την ανεύρεση ανθρώπου που έχει εξαφανισθεί από το βράδυ της περασμένης Πέμπτης στην περιοχή Χάρακα - Κουμάρι του Δήμου Υδρούσας και οι έρευνες συνεχίζονται ακόμη. Επιπλέον δεν θα ήταν δυνατό να παρευρεθεί στην συνάντηση και ο προϊστάμενος του Πυροσβεστικού Κλιμακίου Άνδρου για τον ίδιο λόγο. Την όλη προσπάθεια συνδράμει και τμήμα της ΕΜΑΚ με εκπαιδευμένα σκυλιά.
     Κατόπιν συνεννοήσεως με τον προϊστάμενο του Κλιμακίου θα μας δοθεί φωτογραφία που θα την κοινοποιήσουμε στην σελίδα του Συλλόγου ώστε αν κάποιος  έχει δεί αυτόν τον άνθρωπο, αυτό το διάστημα για το οποίο αναζητείται, να ενημερώσει τις αρχές.

Οι πυρκαγιές στο νησιωτικό χώρο

   Πυρκαγιά και βόσκηση είναι ένας καταστροφικός συνδυασμός, ο οποίος αποτελεί πρακτική –μέθοδο (κακή και λανθασμένη) που χρησιμοποιούν οι κτηνοτρόφοι για δημιουργία βοσκότοπων και ειδικά όταν αυτές επαναλαμβάνονται στη ίδια περιοχή σε σύντομο χρονικό διάστημα.    Η μέθοδος αυτή είναι καταστροφική και δημιουργεί ανάγκη μεγάλων μετακινήσεων των ζώων ώστε να καλύψουν τις καθημερινές τους διατροφικές ανάγκες.
   Η ενέργεια όμως που παίρνουν τα ζώα από την τροφή τους δεν αξιοποιείται αποδοτικά σε βάρος για το ζώο, αφού αυτή καταναλώνεται από τις ακόμη μεγαλύτερες μετακινήσεις του, χωρίς κανένα οικονομικό όφελος για τον κτηνοτρόφο.
   Δυστυχώς όμως, οι κτηνοτρόφοι δίνουν συνέχεια στο πρόβλημα γιατί προσπαθώντας να καλύψουν τις διατροφικές ανάγκες των αιγοπροβάτων τους, βάζουν νέες φωτιές σε νέους βοσκότοπους, με αποτέλεσμα να έχουμε επέκταση του προβλήματος και όχι επίλυσή του.
   Όσον αφορά τα νησιά, λόγω των μεγάλων κλίσεων του εδάφους, μετά από συνεχόμενες πυρκαγιές το έδαφος παρασύρεται πολύ εύκολα προς τη θάλασσα και προκαλεί απογύμνωση ολόκληρων πλαγιών, ενώ μαζί παρασύρονται και καταστρέφονται και οι παραδοσιακές αναβαθμίδες (αιμασιές).
   Σαν αποτέλεσμα αυτών έχουμε τις ακόλουθες επιπτώσεις:
   Επικράτηση ειδών βλάστησης όπως βάτος, αχινοπόδι κ.α. που έχουν λιγότερη θρεπτική χρησιμότητα για τα ζώα καθώς και μείωση ειδών βλάστησης όπως το αγριοκριθάρι που παρέχει καλύτερη ποιότητα βοσκήσιμης ύλης.
   Αλλαγή του πορώδους του εδάφους από τις οπλές των ζώων με συνέπεια μικρότερη απορρόφηση των βρόχινων νερών, με κατάληξη την αδυναμία φιλοξένησης οποιουδήποτε φυτού.

   Επιβάρυνση από την κατάσβεση
   Κατά τη διάρκεια της κατάσβεσης πυρκαγιών το έδαφος επιβαρύνεται, επίσης από τις ρήψεις νερού των αεροπλάνων, καθότι το νερό αυτό είναι θαλασσινό και φυσικά περιέχει αλάτι, το οποίο υποβαθμίζει ακόμη περισσότερο το έδαφος. Αρκεί να αναλογιστούμε ότι ένα αεροσκάφος τύπου canader σε κάθε ρήψη του ρίχνει 6-7 τόνους θαλασσινού νερού!!!

Εκπαίδευση μελών εθελοντικών οργανώσεων

   Σύμφωνα με το έγγραφο της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας θα πρέπει να αποστείλουμε ονομαστικό κατάλογο μελών που επιθυμούν να εκπαιδευτούν από το Πυροσβεστικό Σώμα στους τομείς δασοπροστασίας και δασοπυρόσβεσης. Ο κατάλογος αυτός θα πρέπει το αργότερο μέχρι 26 Μαρτίου 2010 να έχει δηλωθεί.
    Παρακαλούνται τα μέλη της μάχιμης αλλά και της επικουρικής ομάδας, που επιθυμούν να εκπαιδευτούν να επικοινωνήσουν τηλεφωνικά με την Ο. Καραγιάννη ή τον Ν. Χαζάπη μέχρι την Τετάρτη 24 Μαρτίου 2010.

Ανακοίνωση

   Θα πραγματοποιηθεί συγκέντρωση της μάχιμης και επικουρικής ομάδας του Συλλόγου Εθελοντών Δασοπυροσβεστών Άνδρου, στο Δημοτικό Σχολείο Λειβαδίων την Τρίτη 23/3/10 στις 18.00 μ.μ.
   Η συνάντηση θα έχει ενημερωτικό χαρακτήρα, στην οποία θα παρευρίσκεται και ο προϊστάμενος του Πυροσβεστικού Κλιμακίου Άνδρου κ. Μακρής Β.
   Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την συνάντηση θα ανακοινωθούν σε επόμενη ανάρτηση.

Το κλίμα στην Ελλάδα

   Η Ελλάδα αν και μικρή σε έκταση χώρα, διαθέτει μεγάλη ποικιλία δασικών οικοσυστημάτων, η οποία οφείλεται στο συνδυασμό της ορεινής τοπογραφίας της χώρας με την επίδραση της θάλασσας. Το κλίμα της Ελλάδας ανήκει στο μεσογειακό τύπο του εύκρατου κλίματος με θερμά και ξηρά καλοκαίρια και ήπιους υγρούς χειμώνες, και διαφοροποιείται σημαντικά μεταξύ των επιμέρους περιοχών της χώρας.
   Συγκεκριμένα, στη Δυτική Ελλάδα τα κλίμα χαρακτηρίζεται ως υγρό μεσογειακό, στις περιοχές γύρω από το Αιγαίο ως ξηρό μεσογειακό, στις περιοχές μακριά από τη θάλασσα ως ηπειρωτικό και στις περιοχές με υψόμετρο 1500-2000 μ. ως ορεινό μεσογειακό.

Μεσογειακή βλάστηση - πυρκαγιές

   Μηχανισμός επιβίωσης της μεσογειακής βλάστησης από τις φλόγες των δασικών πυρκαγιών
   Κάποια φυτά μπορούν να ανταπεξέλθουν σε μια δασική πυρκαγιά χάρη στους μηχανισμούς αντοχής που έχουν αναπτύξει απέναντι στη φωτιά, αλλά και στην ταχύτητα αναγέννησης τους μετά απ΄αυτήν. Τα φυτά αυτά ονομάζονται Πυρόφυτα και διακρίνονται σε Ενεργητικά και Παθητικά.
   Τα Ενεργητικά Πυρόφυτα διαθέτουν μηχανισμό αναπαραγωγής ο οποίος ενεργοποιείται αμέσως μετά τη φωτιά, μέσω της βλαστητικής οδού με ριζοβλάστηση ή πρεμνοβλάστηση (π.χ. πουρνάρι, κουμαριά, ασπαρτιές ή ρείκι, κλπ.) ή μέσω των σπόρων που προστατεύονται (μέσα στους κώνους ή στο έδαφος) κατά τη διάρκεια της φωτιάς, για να ελευθερωθούν αμέσως μετά και να οδηγήσουν στην αναγέννηση της καμένης έκτασης.
   Τα Παθητικά Πυρόφυτα έχουν υψηλό βαθμό αντοχής στις φλόγες και στις υψηλές θερμοκρασίες της φωτιάς, ως αποτέλεσμα ποικίλων μηχανισμών, που διαφέρουν από φυτό σε φυτό, όπως για παράδειγμα, οι βελανιδιές με τον παχύ φλοιό που δύσκολα καίγονται και προστατεύουν το ζωντανό τμήμα του φυτού από την υπερθέρμανση ή αυτές με υψηλή περιεκτικότητα μεταλλικών στοιχείων στο ξύλο τους, και το αρμιρίκι ή η κουκουναριά που με τη φυσική αποκλάδωση απομακρύνει τα κλαδιά της από το έδαφος και τις έρπουσες πυρκαγιές.

Χλωρίδα-Πανίδα της Άνδρου

   Σε προηγούμενη ανάρτηση έγινε αναφορά για τον ασφένδαμο σαν χαρακτηριστικό φυτικό είδος της Άνδρου. Χρήσιμο είναι να γνωρίσουμε τα είδη που υπάρχουν στο νησί μας αλλά και κάποιες ιδιαιτερότητες αυτών, καθώς επηρεάζονται άμεσα από το κάψιμο των ενδιαιτημάτων στα οποία βρίσκονται.

   Η Άνδρος έχει πλούσια χλωρίδα και πανίδα με πολλά είδη που ανήκουν στα προστατευόμενα. Αυτό οφείλεται κυρίως στη γεωιστορία, τη γεωμορφολογία, την τοπογραφία και την ποικιλία των πετρωμάτων της. Με βάση πρόσφατες εκτιμήσεις η χλωρίδα των Κυκλάδων αποτελείται από 1640 περίπου φυτικά είδη.

   Ασπόνδυλα
   Στην Άνδρο, συναντάμε 22 είδη πεταλούδων, ενώ 11 ακόμη είδη ενδημούν στις υπόλοιπες Κυκλάδες. Προστατευόμενα είδη είναι: το κολεόπτερο Callimorpha quandripunctaria, το οποίο υπάρχει και στη Ρόδο και μπορούμε να το συναντήσουμε στο Κεντρικό Ορεινό Όγκο (Βουρκωτή – Άρνη) – NATURA 2000 και στα Διποτάματα. Ακόμη προστατευόμενο είδος είναι το λεπιδόπτερο Hipparchia aristaeus με πιο ευρεία εμφάνιση, από το προηγούμενο, στο νησί μας.

Είδη δασικών πυρκαγιών

Οι δασικές πυρκαγιές ανάλογα με τον τρόπο εξάπλωσής τους διακρίνονται σε τρεις βασικές κατηγορίες: 1.Πυρκαγιές εδάφους ή υπόγειες: Καίνε την οργανική ύλη η οποία είναι σε στάδιο αποσύνθεσης (π.χ. πευκοβελόνες, ξερά κλαδιά ή φύλλα) και συσσωρεύεται στα εδάφη των δασών, κυρίως των βορείων χωρών. Η οργανική αυτή ύλη αποτελεί την καύσιμη ύλη για τις υπόγειες οι οποίες μπορούν να διεισδύσουν βαθύτερα από 1 ή 2 μέτρα και να εξαπλωθούν υπόγεια. Είναι πιο δύσκολο να ανακαλύψουμε τις υπόγειες πυρκαγιές, γιατί διαδίδονται αργά, αλλά είναι από τις πιο επικίνδυνες αφού καταστρέφουν σχεδόν πλήρως το ριζικό σύστημα πολλών φυτών.
2.Πυρκαγιές επιφανείας ή έρπουσες: Καίνε τους βοσκότοπους, τα ξερά κλαδιά ή τους θαμνώνες και είναι οι πιο συνηθισμένες στην Ελλάδα. Διαδίδονται πολύ γρήγορα, επειδή υπάρχει άφθονος αέρας, καύσιμη ύλη σε πυκνούς σχηματισμούς και θερμότητα σε μεγάλες ποσότητες.
3.Πυρκαγιές κόμης ή επικόρυφες: Καίνε την κόμη (κορυφή) των δένδρων. Συνήθως πρόκειται για φυτικά είδη με εύφλεκτη κόμη όπως τα κωνοφόρα ή τα δάση πεύκης. Οι πυρκαγιές αυτού του είδους προέρχονται από έρπουσες πυρκαγιές και η ταχύτητά τους είναι μεγαλύτερη από κάθε άλλο είδος πυρκαγιάς.
4.Σημειακές πυρκαγιές ή πυρκαγιές καύτρας: Σε τέτοιες πυρκαγιές μπορούν να εξελιχθούν όλα τα είδη πυρκαγιών. Χαρακτηρίζονται ως ξεχωριστό είδος πυρκαγιάς λόγω του τρόπου έναρξής τους, καθώς δημιουργούνται από εκσφενδονιζόμενες καύτρες οι οποίες με τη σειρά τους δημιουργούν νέες προχωρημένες εστίες μέχρι και 300μ. μπροστά από το κυρίως μέτωπο της φωτιάς. Οι νέα αυτές εστίες καίνε αυτοτελώς και τελικά ενώνονται με τη μητρική πυρκαγιά. Είναι πολύ επικίνδυνες καθώς μπορούν να περικυκλώσουν πυροσβέστες.
5.Πυρκαγιές αστραπών ή δένδρων: Είναι αυτές που εμφανίζονται πάνω σε μεμονωμένα δέντρα κατά τη διάρκεια μιας θύελλας και προέρχονται συνήθως από αστραπές. Ελέγχονται και σβήνουν πολύ γρήγορα χωρίς να επεκταθούν, διότι οι αστραπές συνοδεύονται και από κατακρημνίσματα.

Συμπεριφορά πυρκαγιάς

Παράγοντες που επηρεάζουν τη συμπεριφορά της πυρκαγιάς
1. Καύσιμη Ύλη: Τα χαρακτηριστικά της μπορούν να επηρεάσουν τα συμπεριφορά της πυρκαγιάς ανάλογα με:
I. Την υφή και το μέγεθός της (π.χ. ελαφριές καύσιμες ύλες καίγονται ευκολότερα και ταχύτερα και προκαλούν γρήγορη εξάπλωση)
II. Τη συσσώρευση και την κατανομή της (π.χ. όσο πιο ομοιόμορφη και συνεχόμενη κατανομή καύσιμης ύλης έχουμε τόσο μεγαλύτερη και γρηγορότερη ανάφλεξη και πλήρη καύση έχουμε. Όσο περισσότερες διακοπές της βλάστησης έχουμε τόσο περισσότερες είναι οι αλλαγές στην ταχύτητα εξάπλωσης και στην έκταση της πυρκαγιάς)
III. Την υγρασία της, καθώς διαφορετικές συγκεντρώσεις υγρασίας στην ίδια καύσιμη ύλη έχουν σαν αποτέλεσμα τη διαφοροποίηση της συμπεριφοράς της πυρκαγιάς.
2. Τοπογραφικές Συνθήκες: Μπορούν να επηρεάσουν τη συμπεριφορά της πυρκαγιάς ανάλογα με:
I. την έκθεση προς τον ορίζοντα
II. την κλίση του εδάφους (εξαπλώνεται γρηγορότερα προς ανηφορικά απ΄ό,τι κατηφορικά)
III. τη διαμόρφωση του εδάφους
IV. το υψόμετρο (σύνθεση της βλάστησης, διαφοροποίηση της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος)
V. τα διάκενα, φυσικά ή τεχνητά (λίμνες, ποτάμια, φράγματα, ξερολιθιές, κλπ.)
3. Καιρικές Συνθήκες: Αποτελούν έναν από τους μεγαλύτερους και σπουδαιότερους παράγοντες στην ένταση και την ταχύτητα εξάπλωσης της φωτιάς. Πιο συγκεκριμένα παράμετροι του καιρού οι οποίοι επηρεάζουν τη συμπεριφορά της πυρκαγιάς είναι οι εξής:
I. Ο άνεμος (σπουδαίος παράγοντας ο οποίος κατευθύνει ή αλλάζει τη διεύθυνση της πυρκαγιάς. Δεν είναι στατικός αλλά μεταβάλλεται συνεχώς, καθορίζει την ένταση της φωτιάς και αποτελεί την αιτία για απότομες αλλαγές κλπ.)
II. Η σχετική υγρασία του αέρα
III. Η θερμοκρασία του αέρα
IV. Τα ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα (βροχή, χιόνι, πάχνη,κλπ.)
V. Η ύπαρξη νεφών ή ηλιοφάνειας
VI. Η σταθερότητα της ατμόσφαιρας

Πυρκαγιά-Τρίγωνο της φωτιάς

   Πρόκειται για το αποτέλεσμα μιας χημικής διεργασίας για την οποία απαιτείται η συνύπαρξη τριών βασικών στοιχείων, τα οποία είναι κατάλληλα συνδυασμένα μεταξύ τους. Τα στοιχεία αυτά: α) η καύσιμη ύλη, β) η θερμότητα, και γ) το οξυγόνο, συνθέτουν το λεγόμενο Τρίγωνο της φωτιάς και αν αφαιρεθεί έστω και ένα από τα τρία, η φωτιά δεν είναι δυνατό να υπάρχει.
   Η καύσιμη ύλη αποτελείται από το σύνολο της βλάστησης καθώς όλα τα μέρη της είναι αναφλέξιμα υλικά. Είναι απαραίτητη γιατί σ΄αυτήν εμπεριέχεται η ενέργεια και απ΄αυτήν τροφοδοτούνται οι φλόγες. Τέτοια υλικά είναι:
   1. Ο χούμος, δηλαδή η νεκρή ύλη(βελόνες, φύλλα, κλαδάκια κ.λπ.), η οποία έχει αποσυντεθεί σε βαθμό που να μην μπορούμε να αναγνωρίσουμε την προέλευσή της,
   2. Ο ξηροφυλλοτάπητας, δηλαδή τα νεκρά χόρτα, βελόνες, φύλλα, κλαδάκια κ.λπ., που βρίσκονται στο έδαφος στα οποία δεν έχει προχωρήσει η αποσύνθεση.
   3. Τα χόρτα
   4. Οι σχετικά μικροί θάμνοι
   5. Τα νεαρά δενδρύλλια
   6. Οι νεκροί κορμοί και τα κλαδάκια στο έδαφος(από φυσική αποκλάδωση, θραύσεις από χιόνι ή άνεμο, υπολείμματα υλοτομιών κ.λπ.), και
   7. Τα πρέμνα, δηλαδή η βάση του δένδρου, ύψους μερικών δεκάδων εκατοστών από το έδαφος, η οποία, όταν αυτό υλοτομηθεί, παραμένει μαζί με τις ρίζες στο έδαφος.
   Η θερμότητα είναι απαραίτητη για την προθέρμανση της καύσιμης ύλης(έως 300ο C). Όταν η καύσιμη ύλη προθερμαίνεται παράγει αναφλέξιμα αέρια, τα οποία συνδέονται με το οξυγόνο που υπάρχει στον αέρα και με τη χημική αντίδραση της καύσης, απελευθερώνονται μεγάλες ποσότητες θερμότητας, διοξειδίου του άνθρακα και υδρατμών.

Χαρακτηριστικά φυτά της Άνδρου (Ασφένδαμος)

Στην Άνδρο υπάρχουν:

10 Φυτικές τάξεις που ανήκουν στις σπάνιες.

5 Φυτικές τάξεις για τις οποίες δεν έχουμε αρκετά στοιχεία.

Τουλάχιστον12 φυτικές τάξεις που προστατεύονται νομικά στην Ελλάδα.

 Ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά  φυτά της Άνδρου είναι:

ΑΣΦΕΝΔΑΜΟΣ ή ΣΦΕΝΔΑΜΟΣ (Aser cretica)

Είδος δένδρου. Το σφενδάμι είναι δέντρο με φύλλα αντίθετα και άνθη μονογενή ή διγενή στο ίδιο δέντρο. Το ξύλο του χρησιμοποιείται πολύ στην επιπλοποιία, την τορνευτική κ.α..

Υπάρχουν πολλά είδη σφενδάμου, αλλά τα κυριότερα είναι:

Ο ψευτοπλάτανος. Βρίσκεται στα δάση, απομονωμένος, σε γόνιμο έδαφος. Τα φύλλα του είναι ελαφρά, με λοβό και το κάτω μέρος τους είναι σχεδόν λευκό. Το ξύλο του είναι λευκού χρώματος, όχι και πολύ συμπαγές. Το ξύλο της ρίζας του έχει ωραία "νερά" και χρησιμοποιείται για μικρά έπιπλα πολυτελείας. Το σφενδάμι αυτό υπάρχει στη Β. Ελλάδα και είναι περιζήτητο για την κατασκευή μουσικών οργάνων και επίπλων.

Ο πλατανοειδής σφένδαμος, που μοιάζει με τον πλάτανο, αλλά το ξύλο του είναι ελαφρά κοκκινωπό και κατώτερης ποιότητας.

Ο πεδινός σφένδαμος, που το ξύλο του μοιάζει με της λεμονιάς, είναι υποκίτρινο και στιλβώνεται καλά.

Τα αίτια πυρκαγιών στην Ελλάδα

   Σύμφωνα με στοιχεία της Διεύθυνσης Εγκλημάτων Εμπρησμού του Πυροσβεστικού Σώματος οι φωτιές οφείλονται:
1. Σε άγνωστη αιτία 40,04 %
2. Σε αμέλεια 28,54 %
3. Από πρόθεση 21,00 %
4. Σε φυσικό παράγοντα 9,90 %
5. Σε τυχαίο περιστατικό 0,53 %
   Από το 2000 ως και τον Σεπτέμβρη του 2008 ασκήθηκε ποινική δίωξη από τον εισαγγελέα σε 466 άτομα για εμπρησμό από αμέλεια.
   Η καλύτερη χρονιά με τις λιγότερες καμένες εκτάσεις ήταν το 2002, όταν κάηκαν 81.886 στρέμματα και η χειρότερη το 2007 με 2.615.062 στρέμματα.
   Τα πρωτεία με τον μεγαλύτερο αριθμό δασικών πυρκαγιών από το 2001 ως το 2007 κατέχει ο Νομός Αττικής με 5.547 δασικές πυρκαγιές, ακολουθεί ο Νομός Ηλείας με 2.839, ο Νομός Μεσσηνίας με 2.711, ο Νομός Ιωαννίνων με 2.269 και ο Νομός Ευβοίας με 2.064 στρέμματα.
   Τα πρωτεία της καταστροφής της ίδιας χρονιάς με τον μεγαλύτερο αριθμό καμένης δασικής έκτασης, καθώς και καμένης έκτασης σε στρέμματα κατέχει ο Νομός Ηλείας με 1.159.823 στρέμματα. Ακολουθούν οι Νομοί: Λακωνίας με 336.142, Ευβοίας με 305.764, Μεσσηνίας με 202.372 και Αχαΐας με 171.277 στρέμματα.
   Από το 2000 ως το 2008, χειρότεροι μήνες ήταν ο Αύγουστος, ο Ιούλιος και ο Σεπτέμβριος με μέσο όρο δασικών πυρκαγιών: 314.6 - 312.7 και 243.3 αντίστοιχα. Οι περισσότερες φωτιές ξεκίνησαν από τις 14.00 μ.μ. ως τις 15.00 μ.μ.
   Σύμφωνα με στοιχεία της Δικαιοσύνης από το 1998 ως το 2005, καταδικάστηκαν συνολικά: 1339 άτομα (89,69 % άνδρες κ’ 10,31 % γυναίκες) για εμπρησμό είτε από πρόθεση, είτε από αμέλεια.
   Από τους καταδικασθέντες για το 70,58 % αποφασίσθηκε η αναστολή εκτέλεσης των ποινών, για το 28,79 % επεβλήθησαν μετατρεπόμενες ποινές και μόνο για το 0,63 % επεβλήθησαν ποινές άνευ μετατροπής. Σε 8 περιπτώσεις επιβλήθηκε χρηματική ποινή.
   Ηλικίες
   Από τους καταδικασθέντες:
οι 7 ήταν ηλικίας από 13 - 17 χρονών
οι 19 ήταν ηλικίας από 18 -20 χρονών
οι 30 ήταν ηλικίας από 21 -24 χρονών
οι 64 ήταν ηλικίας από 25 -29 χρονών
οι 107 ήταν ηλικίας από 30 -34 χρονών
οι 253 ήταν ηλικίας από 35 -44 χρονών
οι 396 ήταν ηλικίας από 45 -59 χρονών
οι 400 ήταν ηλικίας από 60 και πάνω
   Η έκταση του εμπρησμού που προκάλεσαν αυτοί που καταδικάσθηκαν είναι:
Στην περιφέρεια της πρωτεύουσας 10,31 %
Στην Στερεά Ελλάδα και την Εύβοια 18,82 %
Στην Πελοπόννησο 18,00 %
Στα νησιά του Ιονίου 2,54 %
Στην Ήπειρο 4,33 %
Στη Θεσσαλία 5,38 %
Στη Μακεδονία 21,88 %
Στη Θράκη 5,30 %
Στα νησιά του Αιγαίου 9,48 %
Στην Κρήτη 3,29 %
Στην περιφέρεια της πρωτεύουσας 10,31 %
Και το υπόλοιπο 0,22 % σε άγνωστη τοποθεσία

Δενδροφύτευση στα Λειβάδια

Ο ΣΕΔΑ συμμετείχε στην δενδροφύτευση που έγινε σήμερα (1/3/10) στα Λειβάδια. Τα δέντρα ήταν προσφορά του κ. Α. Τάτου. Μικροί αλλά και μεγαλύτεροι βοήθησαν στην προσπάθεια αυτή.